2.3. Historia

Początki Lubniewic sięgają czasów kształtowania się osadnictwa słowiańskiego
w tym rejonie. Odkryte osady i znaleziska datowane są na okres od VII do XI wieku.
Od połowy X wieku teren, na którym położone są Lubniewice znalazł się w granicach Państwa Polskiego. Do połowy XIII wieku Ziemia Lubuska włączona w dzielnicę śląską, pozostawała pod władztwem książąt śląskich. W latach 1249-1252, na skutek ekspansji księstwa brandenburskiego i skłócenia się książąt śląskich, ziemia ta wraz z Lubniewicami przejęta została przez margrabiów brandenburskich.

Najstarsza wzmianka o Lubniewicach pochodzi z dokumentu Księcia Przemysława II z 1287 roku, dotyczy klasztoru w Zemsku, jego Świadkiem był pleban in Lubniewiz. Początki istnienia Lubniewic wiążą się z powstaniem zamku warownego, który wznosił się na przesmyku jeziornym – między jeziorami Lubiąż i Krajnik. Obok niego powstała osada.

Dokument lokacyjny dla Lubniewic niestety zaginął. Nie wiadomo zatem dokładnie kiedy rangę miasta otrzymały. W materiałach źródłowych nazwa miejscowości pojawiła się dopiero w 1322 roku, w dokumencie podpisanym przez księcia śląsko-głogowskiego Henryka, który przekazał leżący nieopodal Sulęcin zakonowi Joannitów. Określenie miejscowości jako miasto znalazło się w dokumencie z 1336 roku, określającego granice terytorium podległego wójtostwu w Ośnie. W 1352 roku miasteczko zostało obiecane nowemu wójtowi Ośna, rycerzowi Hanselinowi von Waldow. Od tego czasu aż do 1945 roku, z krótkimi przerwami, miasto pozostawało własnością tej rodziny.

W latach 1429-1433, Lubniewice, podobnie jak cała ziemia Lubuska, zostały zniszczone przez wojska husyckie. W latach trzydziestych XVI wieku na terenie Brandenburgii rozpoczął się ruch reformatorski, w wyniku czego w 1535 roku, nastąpiła zmiana wyznania z katolickiego na protestanckie. Dla miasta był to wiek niepomyślny. W 1612 roku Lubniewice zostały zniszczone przez pożar. Ucierpiał kościół, a zwłaszcza jego średniowieczna wieża, którą wówczas rozebrano, budując nową, drewnianą. Po raz drugi tego rodzaju kataklizm napotkał miasto w 1637/38 roku.

W 1808 roku uzyskały pełne prawa miejskie, które po 1945 roku utraciły, by ponownie odzyskać je 1 stycznia 1995 roku.

Najważniejszym zabytkiem Lubniewic jest gotycki kościół Podwyższenia Krzyża Świętego z XV wieku, z neogotycką wieżą z 1882 roku, pierwotnie wolno stojącą, od połowy lat sześćdziesiątych połączoną z kościołem dobudowanym łącznikiem. Halowy kościół ma trzy przęsła nakryte sklepieniem krzyżowo – żebrowym (w nawach bocznych oryginalnym, pochodzącym z XV wieku). Wyposażenie wnętrza pochodzi z XVII i XVIII wieku. Zobaczyć tu można między innymi późnorenesansowy ołtarz główny i ambonę z końca XVII wieku.

Na terenie Lubniewic zachowały się dwa zamki zbudowane na miejscu średniowiecznego dworu przez rodzinę Waldow z 1793 roku, przebudowane w stylu neoklasycznym w 1846 roku. Nowy zamek z wieżą widokową, usytuowany nad samym jeziorem Lubiąż, zbudowany został także przez Waldowów na początku XX wieku i stanowił ich siedzibę aż do roku 1945. Ciekawe są też znajdujące się w pobliżu Lubniewic pałace w Gliśnie, Jarnatowie i Rogach. Nad południowo-wschodnim brzegiem jeziora wznosi się grodzisko słowiańskie z VII wieku. Z budowli ziemno - drewnianej dobrze zachowała się oryginalna część ziemna. Grodzisko obejmuje majdan, wały i półkoliście zarysowane podgrodzie od strony południowej.

Główne obiekty w rejestrze i ewidencji zabytków- gmina Lubniewice

Lubniewice

1.    Kościół p.w. Matki Boskiej Różańcowej, XIV/XV             nr rej. 29/76

2.    Wieża – dzwonnica przy kościele, 2 poł. XIX w.

3.    Stary Zamek, 1793 r.                                                             nr rej. 326/90

4.    Nowy Zamek, 1909 r.                                                            nr rej. 327/90

5.    Park Zamkowy, XVIII w.                                                      nr rej. 375/91

6.    Chata ul. Boh. Stalingradu 35, 1781 r.                                  nr rej. 336/90

7.    Wozownia ul. Zamkowa, pocz. XX w.

8.    Wieża widokowa, XIX w.

9.    Zespół folwarczny, XVI w.

Lubniewice - Suszyce

Ogród dworski, 1,70 ha, pocz. XIX w.

Zespół folwarczny, XVI w.

Glisno

1.    Kościół p.w. Serca Jezusowego, 1837 r.                                 nr rej. 61/76

2.    Pałac, 1770 r.                                                                           nr rej. 13/76

3.    Park pałacowy, 17,4 ha, 1770 r.                                              nr rej. 13/76

4.    Mauzoleum Henochów, 1837 r.

5.    Sztuczna ruina w parku pałacowym, poł. XIX w.

6.    Oficyna pałacowa I, XIX w.

7.    Oficyna pałacowa II, XIX w.

8.    Zespół folwarczny, 1862 r., pocz. XIX w.

Jarnatów

1.    Kościół fil. p.w. Matki Boskiej Szkaplerznej, XVIII          nr rej. 185/76

2.    Park pałacowy, 4,50 ha, XVIII w.                                        nr rej. 350/91

3.    Pałac rodu Waldów, XVIII w.                                              nr rej. 340/90

4.    Zespół folwarczny, XIX w.

Rogi

1.    Pałac, 3 ćw. XIX w. ok. 1910 r.                                             nr rej. 254/79

2.    Park pałacowy, 4,0 ha, 1910 r.                                              nr rej. 254/79

3.    Zespół folwarczny, XIX w.

Świerczów

1.    Dom mieszk. nr 2,3,4,5,6, – 4 ćw. XIX w.,

2.    Fabryka, k. XIX w.

3.    Park pałacowy, 12,0 ha, poł. XIX w.

Trzcińce

1.    Dom mieszk. nr 1, pocz. XX w.

2.    Dom mieszk., bud. gospod. nr 4, pocz. XX w.

3.    Dom mieszk. nr 7, pocz. XX w.

4.    Zespół folwarczny, przeł. XIX/XIX w.

Tabela nr 1. Obiekty o wartościach archeologicznych w mieście i gminie LUBNIEWICE

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych uzyskanych w Urzędzie Gminy Lubniewice

cd->str 4